Да завяршэння тэрміну імплементацыі Дарожнай мапы ў рамках Балонскага працэса ў Беларусі застаецца паўтара года, але значнага прасоўвання ў гэтым пытанні эксперты не назіраюць.

На мінулым тыдні ў Берліне Цэнтр еўрапейскай трансфармацыі сумесна з Фондам імя Генрыха Бёля правялі шэраг мерапрыемстваў, прысвечаных развіццю Балонскага працэса ў нашай краіне. Эксперты Грамадскага Балонскага камітэта разам з еўрапейскімі калегамі спрабавалі распрацаваць механізмы прасоўвання Беларусі па імплементацыі Дарожнай мапы па правядзенні Беларуссю рэформы сістэмы вышэйшай адукацыі .

Аб выніках перамоў Служба інфармацыі «ЕўраБеларусі» распытала эксперта Агенцтва гуманітарных тэхналогій, кандыдата педагагічных навук Святлану Мацкевіч.

«Ужо цяпер неабходна думаць пра тое, што будзе праз год-паўтара, калі тэрмін імплементацыі Дарожнай мапы скончыцца, — лічыць суразмоўца. — Але ні ў каго няма такіх прагнозаў, акрамя таго, што Беларусь будзе працягваць імітаваць Балонскі працэс».

Што рабіць у гэтай сітуацыі, для спецыялістаў усё яшчэ застаецца пытаннем. У любым выпадку, рашэнне будзе прымацца ў Еўропе, якая стане выкарыстоўваць фармальны падыход. У нашай краіны ёсць шэраг абавязацельстваў, і калі яна іх не выканае, а Еўропа гэта канстатуе, у Беларусі з’явяцца сур’ёзныя праблемы.

«Балонскі працэс — адзіны на міжнародным узроўні працэс, дзе назіраецца партнёрства паміж Беларуссю і Еўрасаюзам, — зазначае Святлана Мацкевіч. — Цяпер беларускі кейс дэманструе супярэчлівасць нашай краіны з Еўропай на каштоўнасным узроўні, і як вырашыць гэты канфлікт — пытанне, бо незразумела, як весці дыялог».

Па словах Святланы Мацкевіч, існуе небяспека, што гэты дыялог можа адбыцца без удзелу грамадзянскай супольнасці, якая настойвае на вырашэнні праблемы ўнутры Беларусі. Але еўрапейскія структуры і ўрад дэманструюць схільнасць дзейнічаць толькі ў двухбаковым парадку. Данесці гэты мэсэдж прадстаўнікі беларускай грамадскасці спрабавалі падчас круглага стала ў Берліне.

«Еўрапейскія структуры могуць дапамагаць з экспертнага боку», — лічыць Святлана Мацкевіч.

Эксперт Агенцтва гуманітарных тэхналогій звяртае ўвагу, што Балонскі працэс у Беларусі — не столькі адукацыйны, колькі палітычны праект, і гэта вылучае нас сярод іншых краін-удзельніц. Але пры дапамозе дыялогу ёсць магчымасць распаўсюдзіць гэтую мадэль і на іншыя сферы — сацыяльную, эканамічную.

«Нам адкрыта акно магчымасцей, якое можна выкарыстаць мірна, але ёсць небяспека, што яно не будзе выкарыстана», — выражае заклапочанасць суразмоўца і дадае, што застаецца ўсяго 1,5 года, за якія яшчэ можна нешта зрабіць.

Святлана Мацкевіч распавяла, што з нямецкага боку беларускія ўдзельнікі сустрэч у Берліне атрымалі шмат парадаў адносна разгортвання Балонскага працэса. Нават у Германіі ён ідзе не так хутка і гладка, як хацелася б. Бо мае адзін даволі спецыфічны нюанс: для далейшага развіцця неабходна пастаяннае «ўключэнне мазгоў», рэфлексія адносна таго, як ідзе працэс. І гэта пры тым, што ў Германіі ўніверсітэты маюць аўтаномію і выкарыстоўваюць яе напоўніцу.

Яшчэ адна асаблівасць, якая вылучае Беларусь сярод іншых удзельнікаў Балонскага працэса, заключаецца ў яго агульнай рамачнай устаноўцы. У Еўропе ён перадусім арыентаваны на рынак працы і накіраваны на тое, каб спецыялісты маглі адаптавацца і канкурыраваць у еўрапейскай прасторы.

«Мы ставім пытанне шырэй: што Балонскі працэс стварае дыскурс і нагоду для разгортвання палітычнай мадэлі. На постсавецкай прасторы адукацыя павінна арыентавацца на фармаванне мыслення, а не толькі на рынак працы. Мы мусім ажыццяўляць дэсаветызацыю ў сістэме адукацыі. Бо затарможаная дэсаветызацыя ў Беларусі замінае пачатку рэформ, яна замінае маладым кіраўнікам прымаць адэкватныя рашэнні. Таму спачатку неабходна падрыхтаваць чалавечы рэсурс, і пачынаць трэба не са студэнтаў, а з акадэмічнай супольнасці і ўпраўленцаў. І працэс гэты мусяць пачаць вядучыя ўніверсітэты краіны, замест таго, каб штампаваць спецыялістаў з дыпломамі па модных спецыяльнасцях», — пераканана Святлана Мацкевіч.

На пытанне, што застаецца рабіць грамадзянскай супольнасці, каб палепшыць сітуацыю, кандыдат педагагічных навук адказвае, што яна і так робіць усё магчымае. Але цяпер ужо пытанне дзеянняў заключаецца не ў якасці, а ў колькасці. На думку эксперта, на ўсіх магчымых пляцоўках неабходна казаць пра дэсаветызацыю, беларусізацыю і еўрапеізацыю адукацыі. А яшчэ грамадзянская супольнасць павінна выпрацаваць адзіную стратэгію дзеянняў, якой пакуль няма.